Το διαδίκτυο και ειδικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άνοιξαν νέους ορίζοντες στην αλληλεπίδραση των ανθρώπων και κατ’ επέκταση στην επικοινωνία. Ο παγκόσμιος χαρακτήρας του διαδικτύου βοηθά στην άμεση ανταλλαγή απόψεων ανθρώπων που βρίσκονται από τη μια άκρη της γης στην άλλη, η ανωνυμία όμως που προσφέρει κρύβει ποικίλους κινδύνους. Ένας από αυτούς είναι η διάδοση του μισαλλόδοξου λόγου από οπαδούς ακραίων ιδεολογιών και η ανεξέλεγκτη πρόσβαση σε αυτόν από χρήστες κάθε ηλικίας, λόγω των ελλιπών ελέγχων στον κυβερνοχώρο. Σύμφωνα με τον ορισμό της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τον όρο μισαλλόδοξος λόγος (hate speech) νοείται “κάθε μορφή έκφρασης που διαδίδει, υποκινεί, προωθεί ή δικαιολογεί το ρατσιστικό μίσος, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό ή άλλες μορφές μίσους που βασίζονται στη μισαλλοδοξία, συμπεριλαμβανομένων αυτής που εκφράζεται μέσω του επιθετικού εθνικισμού και εθνοκεντρισμού, των διακρίσεων και της εχθρότητας κατά των μειονοτήτων, των μεταναστών και των ανθρώπων με καταγωγή από την αλλοδαπή». Ο όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει ιδιαίτερα υβριστική, έως και απειλητική συμπεριφορά, καθώς και σχόλια που είναι συνήθως προσβλητικά.
Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξάγεται από το πρόγραμμα SELMA, η ρητορική μίσους μπορεί να προκαλέσει άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην ψυχολογική ευεξία των ατόμων, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Τα θύματα της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο μπορεί να παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορεί να αισθάνονται μοναξιά ή απομόνωση ή να υποφέρουν από διαταραχές ύπνου, αυξημένο άγχος και αισθήματα φόβου και ανασφάλειας. Σαφέστατα παραβιάζεται και η ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους. Δεν επηρεάζονται όλα τα θύματα με τον ίδιο τρόπο. Οι επιπτώσεις εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως εμπειρίες του παρελθόντος, ψυχολογική και σωματική δύναμη ή τις διαθέσιμες πηγές υποστήριξης.
Ο μισαλλόδοξος λόγος στο διαδίκτυο έχει επίσης ευρύτερο κοινωνικό κόστος. Μπορεί να δημιουργήσει κλίμα φόβου και πόλωσης στην κοινωνία ενώ μπορεί να γιγαντώσει φαινόμενα ρατσισμού και μίσους. Η έκθεση της έρευνας υπογραμμίζει ότι οι νέοι συχνά υιοθετούν μια αδιάφορη στάση απέναντι στο μισαλλόδοξο διαδικτυακό λόγο. Συνήθως τον αντιλαμβάνονται ως αστείο. Αυτή η στάση, της μη απόρριψης μπορεί να οδηγήσει σε μιμητικές συμπεριφορές και αυτός είναι ένας ακόμα κίνδυνος που ελλοχεύει.
Διαβάστε τα κυριότερα ερευνητικά ευρήματα της έκθεσης που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος SELMA.